Zmiany w zatrudnianiu cudzoziemców w 2022 r

Zmiany w zatrudnianiu cudzoziemców w 2022 r

• 2022-01-17

Wśród najważniejszych z Państwa punktu widzenia zmian w ustawie o cudzoziemcach wymienić trzeba:

1. Najważniejsze są zmiany w art. 87 ust. 3 i art. 88z o ustawy promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy dotyczące oświadczeń o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi, które obecnie mogą dotyczyć obywateli 6 państw (nadal są to Armenia, Białoruś, Gruzja, Mołdawia, Rosja, Ukraina). Zmiany te polegają na:

1) wydłużeniu do 24 miesięcy możliwości powierzenia pracy cudzoziemcowi bez zezwolenia na pracę w związku z oświadczeniem o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi, wpisanym do ewidencji oświadczeń;

2) likwidacji 12-miesięcznego okresu "rozliczeniowego" ("6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy"), co umożliwi powierzanie cudzoziemcowi pracy bez przerwy na podstawie kolejnych oświadczeń;

3) uzależnieniu wpisu oświadczenia do ewidencji od zapewnienia przez pracodawcę porównywalnego wynagrodzenia (warunek brzmi: "wysokość wynagrodzenia cudzoziemca nie będzie niższa od wynagrodzenia pracowników wykonujących pracę porównywalnego rodzaju lub na porównywalnym stanowisku" (art. 88z ust. 2 pkt 5 znowelizowanej ustawy). Jak wskazuje się w uzasadnieniu projektu ustawy: "Można oczekiwać, że dzięki tym zmianom znaczna część pracodawców będzie rezygnować ze składania w urzędach wojewódzkich wniosków o wydanie zezwolenia na pracę, decydując się na prostszą procedurę związaną ze złożeniem oświadczenia w powiatowych urzędach pracy. Ponadto likwidacja okresu rozliczeniowego spowoduje usunięcie problemów, z jakimi borykają się pracodawcy i powiatowe urzędy pracy w określaniu możliwego czasu powierzenia pracy zgodnie z oświadczeniem (zwłaszcza w kontekście niepewnych informacji o podjęciu lub zakończeniu pracy w związku z wcześniej składanymi oświadczeniami), jak również usunięcie niepewności prawnej dla pracodawcy i cudzoziemca w kwestii uprawnienia do powierzenia/wykonywania pracy w związku ze złożonym oświadczeniem. Wprowadzenie wymogu zapewnienia cudzoziemcowi porównywalnego wynagrodzenia, mające na celu wzmocnienie ochrony standardów na rynku pracy, sugerowane przez część powiatowych urzędów pracy, przedstawicieli Państwowej Inspekcji Pracy i środowiska naukowego, ma również związek z wydłużeniem możliwego okresu pracy na podstawie oświadczenia". Wydłużony do 7 dni zostanie także termin na powiadomienie urzędu pracy o podjęciu pracy przez cudzoziemca - teraz będzie on wynosił 7 dni od dnia rozpoczęcia pracy określonego w ewidencji oświadczeń. Dotychczas trzeba to było robić niezwłocznie (art. 88z ust. 13).

2. W zakresie zezwoleń na pobyt czasowy i pracę wprowadzono zmiany polegające m. in. na:
1) rezygnacji z wymogu posiadania zapewnionego miejsca zamieszkania oraz wymogu posiadania źródła stabilnego i regularnego dochodu dla udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy i pracę na rzecz wymogu otrzymywania przez cudzoziemca wynagrodzenia nie niższego niż minimalne wynagrodzenie za pracę niezależnie od wymiaru czasu pracy i rodzaju stosunku prawnego stanowiącego podstawę wykonywania pracy przez cudzoziemca;
2) wprowadzeniu nowego trybu zmiany zezwolenia na pobyt czasowy i pracę w sytuacji zmiany podmiotu powierzającego wykonywanie pracy lub w warunkach zwolnienia z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę;
3) poszerzenie katalogu okoliczności niewymagających zmiany zezwolenia na pobyt czasowy i pracę.
Wynika to ze zmian w ustawie o cudzoziemcach polegających na:
1) uchyleniu art. 114 ust. 1 pkt 1 lit b, zgodnie z którym cudzoziemiec musiał spełnić warunek posiadania źródło stabilnego i regularnego dochodu wystarczającego na pokrycie kosztów utrzymania siebie i członków rodziny pozostających na jego utrzymaniu;
2) uchyleniu art. 114 ust. 1 pkt 2, zgodnie z którym cudzoziemiec musiał mieć zapewnione na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej miejsce zamieszkania;
3) art. 114 ust. 1 pkt 5 w miejsce dotychczasowego brzmienia ("wysokość miesięcznego wynagrodzenia, o którym mowa w pkt 4, nie jest niższa niż wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę.") otrzymał brzmienie: "wysokość miesięcznego wynagrodzenia, o którym mowa w pkt 4, nie jest niższa niż wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę niezależnie od wymiaru czasu pracy i rodzaju stosunku prawnego stanowiącego podstawę wykonywania pracy przez cudzoziemca." (w przypadku kilku podmiotów powierzających pracę kwota ta będzie mogła być sumowana od wszystkich podmiotów - art. 114 ust. 4b).
Oznacza to, że urzędy nie będą badały sytuacji majątkowej cudzoziemców oraz nie trzeba będzie przedstawiać umów najmu lokali, w których cudzoziemcy będą zamieszkiwać.
Dodano także ust. 4a i 4b po ust. 4 o brzmieniu:
"4a. Wymóg, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, uważa się za spełniony, jeżeli cudzoziemiec będzie posiadał ubezpieczenie zdrowotne w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych w związku z wykonywaniem pracy stanowiącej podstawę ubiegania się o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy.

4b. Wymóg, o którym mowa w ust. 1 pkt 5, uważa się za spełniony również wówczas, gdy celem pobytu cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest wykonywanie pracy na rzecz więcej niż jednego podmiotu powierzającego wykonywanie pracy i suma wynagrodzeń wskazanych w załącznikach do wniosku o udzielenie zezwolenia, o których mowa w art. 106 ust. 1a, nie jest niższa niż wysokość wynagrodzenia ustalonego w sposób, o którym mowa w ust. 1 pkt 5.".
Oznacza to, że samo potwierdzenie zawarcia z cudzoziemcem umowy, dającej tytuł do ubezpieczenia, będzie wystarczającym potwierdzeniem spełnienia przesłanki posiadania ubezpieczenia zdrowotnego.
Zgodnie z nowym brzmieniem art. 88f ust. 1a ustawy o promocji zatrudnienia rozszerzony został katalog sytuacji, w których nie jest konieczne uzyskanie nowego zezwolenia na pracę. Przepis ten otrzyma brzmienie:
"Zmiana siedziby lub miejsca zamieszkania, nazwy lub formy prawnej podmiotu powierzającego wykonywanie pracy cudzoziemcowi, przejęcie pracodawcy lub jego części przez innego pracodawcę, przejście zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę, zastąpienie umowy cywilnoprawnej umową o pracę, zmiana nazwy stanowiska, na jakim cudzoziemiec wykonuje pracę, przy jednoczesnym zachowaniu zakresu jego obowiązków, lub zwiększenie wymiaru czasu pracy, przy jednoczesnym proporcjonalnym zwiększeniu wynagrodzenia, nie wymagają wydania nowego zezwolenia na pracę." (podkreślono zmianę).
Zmiana dotyczy także art. 88f ust. 1c, w którym ponownie dokonano rozszerzenia na przypadku czasowego zawieszenia stosowania kodeksu pracy czy wyjątkowego stosowania mniej korzystnych warunków zatrudnienia oraz przypadków covidowych. Przepis ten będzie brzmiał:
"Jeżeli warunki pracy cudzoziemca posiadającego zezwolenie na pracę uległy zmianie na zasadach określonych w art. 91 lub art. 231a ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1320 oraz z 2021 r. poz. 1162), art. 4 ustawy z dnia 11 października 2013 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z ochroną miejsc pracy (Dz. U. z 2019 r. poz. 669) lub art. 3, art. 15g ust. 6 i 8, art. 15gb, art. 15x ust. 1 lub art. 15zf ust. 1 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2021 r. poz. 2095, 2120, 2133, 2262, 2269 i 2317), uzyskanie zezwolenia na pracę określającego zmienione warunki pracy nie jest wymagane."
Art. 114 ust. 4a ustawy o cudzoziemcach w nowym brzmieniu uznaje się, że wymóg posiadania przez cudzoziemca ubezpieczenia zdrowotnego jest spełniony, jeżeli cudzoziemiec będzie posiadał ubezpieczenie zdrowotne w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych w związku z wykonywaniem pracy stanowiącej podstawę ubiegania się o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy.
W art. 114 ust. 3 pkt 2 przewidującym zwolnienie z wymogu braku posiadania przez podmiot powierzający wykonywanie pracy możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych na lokalnym rynku pracy, gdy cudzoziemiec bezpośrednio przed złożeniem wniosku posiadał zezwolenie na pracę lub zezwolenie na pobyt czasowy i pracę u tego samego pracodawcy na tym samym stanowisku, wprowadza się rozszerzenie tego zwolnienia także na sytuację, gdy cudzoziemiec uzyskał zezwolenie na pracę lub zezwolenie na pobyt czasowy i pracę u tego samego pracodawcy na tym samym stanowisku już po złożeniu wniosku i posiada je w dniu orzekania w sprawie udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy i pracę.
Zgodnie z nowym brzmieniem art. 119 ustawy o cudzoziemcach:
"Zmiana siedziby lub miejsca zamieszkania, nazwy lub formy prawnej podmiotu powierzającego wykonywanie pracy cudzoziemcowi, przejęcie pracodawcy lub jego części przez innego pracodawcę, przejście zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę, zastąpienie umowy cywilnoprawnej umową o pracę, zmiana nazwy stanowiska, na jakim cudzoziemiec wykonuje pracę, przy jednoczesnym zachowaniu zakresu jego obowiązków lub zwiększenie wymiaru czasu pracy przy jednoczesnym proporcjonalnym zwiększeniu wynagrodzenia nie wymagają zmiany lub wydania nowego zezwolenia na pobyt czasowy i pracę." (podkreślono zmianę).
3. Jeśli chodzi o zmiany mające na celu przyspieszenie postępowań to:
Zgodnie z nowym art. 112a ustawy o cudzoziemcach organ obowiązany będzie wydać decyzję w sprawie udzielenia cudzoziemcowi zezwolenia na pobyt czasowy w terminie 60 dni od złożenia poprawnego wniosku lub stawiennictwa w urzędzie (jeśli jest wymagane) lub od przedłożenia kompletu dokumentów. Postępowanie odwoławcze w tych sprawach będzie z kolei musiało się zakończyć w terminie 90 dni od dnia złożenia odwołania (lub uzupełnienia w nim braków, jeśli takie będą).

Ustawa została podpisana przez Prezydenta w dniu 4 stycznia 2022 r. i wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Ustaw, co jednak jeszcze nie nastąpiło.